واکسن ب ث ژ در بدو تولد نوزاد و مراقبت های بعد از آن

واکسن ب ث ژ به عنوان یکی از واکسن‌های مهم و موثر در پیشگیری از سل در نوزادان و کودکان شناخته می‌شود.

تزریق به‌موقع این واکسن برای حفظ سلامتی نوزادان و کودکان در برنامه‌های واکسیناسیون جامعه بسیار حیاتی و مؤثر است. 

نوزادان چه زمانی باید واکسن ب ث ژ را دریافت کنند؟

واکسیناسیون ب ث ژ در بدو تولد انجام می‌شود. تزریق به موقع این واکسن برای نوزادان از اهمیت بسیاری برخوردار است. این موضوع به دلیل آسیب پذیر بودن نوزادان در مقابل عفونت‌ها و بیماری سل، تأثیر زیادی در ایمنی و سلامت کودکان دارد. اجرای به‌موقع واکسن ب ث ژ باعث می‌شود سیستم ایمنی نوزاد به‌طور موثر در مقابل بیماری سل تقویت شود و به خوبی بتواند از بروز بیماری محافظت کند.

کارکرد واکسن ب ث ژ چگونه است؟  

واکسن ب ث ژ از طریق تزریق زیر جلدی به نوزادان و کودکان انجام می‌شود. این واکسن سیستم ایمنی بدن را به صورتی تحریک می‌کند که بتواند در مقابل عفونت سل مقاومت نشان دهد.

آیا واکسن ب ث ژ برای نوزادان امن است؟

مطالعات علمی نشان داده‌اند که استفاده از واکسن ب ث ژ در مقابل بیماری سل بسیار مهم است و باعث تقویت سیستم ایمنی کودکان می‌شود. با رعایت زمان‌ بندی مناسب برای تزریق واکسن ب ث ژ و در صورت لزوم پیگیری به‌ موقع عوارض جانبی تزریق آن، می‌توان به ایجاد محیطی ایمن و سلامت‌محور برای نوزادان و کودکان در جامعه کمک کرد. به همین دلیل، واکسن ب ث ژ به‌ عنوان یک واکسن کلیدی در برنامه‌های کنترل بیماری سل شناخته می‌شود که به هدف سلامتی و کاهش شیوع بیماری‌ها کمک می‌کند.

عوارض جانبی رایج پس از تزریق واکسن ب ث ژ:

پس از تزریق واکسن ب ث ژ، در اغلب نوزادان و کودکان عوارض جانبی جدی گزارش داده نشده است. با این حال، برخی از عوارض خفیف و معمول واکسیناسیون از جمله تب خفیف، سوزش و قرمزی در محل تزریق، تورم یا حساسیت ممکن است در محل تزریق واکسن رخ دهد. طبیعتاً این علائم نیز معمولاً در عرض چند روز بهبود می‌یابند و باعث ایجاد خطر جدی در سلامتی کودک نخواهند شد.

عوارض جانبی نادر پس از تزریق واکسن ب ث ژ:

در برخی از موارد، عوارض جانبی نادر نیز می‌تواند پس از واکسیناسیون ب ث ژ اتفاق بیفتد. این عوارض نادرتر معمولاً به خاطر خود واکسن ب ث ژ اتفاق نمی‌افتد و ممکن است به عوامل دیگر نیز مرتبط باشند. از جمله عوارض نادر پس از تزریق واکسن سل می‌توان به واکنش‌های آلرژیک شدید، عفونت‌های نادر، یا مشکلات جدی در سیستم ایمنی اشاره کرد. اگرچه این عوارض نادرتر هستند، اما به‌ عنوان والدین کودک، آشنایی با این موارد و مراجعه به پزشک در صورت ظهور هرگونه علائم نادر و غیر معمول اهمیت دارد. در صورتی که پس از تزریق واکسن ب ث ژ علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید و این علائم خود به خود رفع نشد و به شکل اولیه باقی ماند، توصیه می‌کنیم با پزشک صحبت کنید:

• -درد، تورم یا قرمزی در اطراف محل تزریق
• -تورم غدد لنفاوی در زیر گلو و زیر بغل
• -تب خفیف

پدر و مادر کودک باید در نظر داشته باشند که عوارض جانبی رایج واکسن ب ث ژ اغلب خفیف و ملایم هستند و خود به خود بهبود می‌یابند. بنابراین توجه به علائم نادر و خارج از معمول از اهمیت بالایی برخوردار است و پس از ظهور هرگونه علائم نادر، لازم است به پزشک مراجعه کنیم.

چرا واکسن ب ث ژ پس از تزریق جای زخم بر روی پوست نوزادان ایجاد می‌کند؟

جای واکسنی که پس از تزریق واکسن ب ث ژ در محل تزریق بر روی پوست نوزادان ایجاد می‌شود، یک ویژگی منحصر به فرد این واکسن به شمار می‌رود. واکسن ب ث ژ از این لحاظ با واکسن‌های دیگر متفاوت است. این واکسن از باکتری‌های زنده ضعیف‌ شده ساخته شده است.

البته باکتری‌های ضعیف‌شده موجود در واکسن ب ث ژ توانایی ایجاد بیماری را در فرد دریافت کننده واکسن ندارند. اما سیستم ایمنی بدن کودک را تحریک می‌کنند که در برابر این باکتری‌ها واکنش دفاعی از خود نشان دهد. هنگامی که واکسن ب ث ژ به کودک تزریق می‌شود، سیستم ایمنی نوزاد باکتری‌های ضعیف‌شده را به عنوان اجسام خارجی شناسایی می‌کند. به‌همین دلیل، بدن به تدریج پاسخ ایمنی دفاعی را به کمک سلول‌های ایمنی فعال می‌کند. بدین ترتیب سلول‌های ایمنی در محل تزریق جمع می‌شوند تا به باکتری‌ها غلبه کنند و آن‌ها را از بین ببرند. جای زخمی که پس از تزریق این واکسن ایجاد می‌شود، در واقع نتیجه پاسخ ایمنی بدن کودک در محل تزریق است. حضور جای زخم واکسن ب ث ژ بر روی پوست نوزاد، نشان‌دهنده این است که واکسن با موفقیت پاسخ ایمنی را فعال کرده است. این جای زخم نشان‌ دهنده این است که سیستم ایمنی نوزاد به خوبی آماده است تا در صورت تماس با باکتری‌های بیماری سل، نسبت به بیماری مقاومت نماید. وجود جای زخم، نشانه اطمینان‌بخشی است که واکسیناسیون با موفقیت انجام شده است تا بدن نوزاد را برای مقابله با احتمال ابتلا به بیماری سل آماده کند.

مراقبت‌های بعد از واکسن ب ث ژ:

محل زخم را تمیز نگه دارید و نوزاد را به موقع حمام کنید. لازم نیست روی زخم را محکم بشویید همین که تمیز شود کافی است.

اصلا زخم را دستکاری نکنید و اجازه دهید روال بهبود طبیعی را طی کند. اگر جای تزریق زخم نشود نیازی به تزریق دوباره واکسن نیست.

• از کرم و پماد در ناحیه تزریق استفاده نکنید.
• به محل تزریق ضربه نزنید.
• روی محل تزریق چسب زخم، پنبه و پارچه نگذارید. 

سخن آخر

به عنوان پدر و مادر، رعایت زمان‌بندی واکسیناسیون ب ث ژ برای نوزادان و کودکان شما اهمیت دارد. این اقدام به حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زندگی کودکان شما کمک می‌کند و نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری سل در جامعه ایفا می‌کند. بنابراین تأکید می‌شود که در صورت رها کردن یا تاخیر در تزریق واکسن ب ث ژ به‌ تنهایی یا بر اساس اطلاعات غیرعلمی، ممکن است ریسک ابتلا به بیماری افزایش یابد و برای نوزادان و کودکان خطرناک باشد. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت بالای دریافت به‌موقع واکسن ب ث ژ در جامعه است که برای حفظ سلامت و بهبود وضعیت بهداشتی کودکان حیاتی است.